Η καλαθοπλεκτική μοιράζεται κοινές τεχνικές με την υφαντική. Ωστόσο, η λειτουργία της είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη της υφαντικής, αφού συνίσταται στην κατασκευή μεγάλων και χονδροειδών καλαθιών με αποθηκευτική ή διαμετακομιστική λειτουργία.

Η καλαθοπλεκτική είναι μια σχετικά απλή παραγωγική διαδικασία, αφού οι βέργες ή οι ίνες που χρησιμοποιούνται για την πλέξη ενός καλαθιού ως πρώτη ύλη δεν απαιτούν ειδική επεξεργασία. Οι τεχνικές της διάπλεξης όμως προϋποθέτουν ανεπτυγμένη δεξιότητα, αφού είναι ιδιαίτερα σύνθετες και δε γίνονται με τη βοήθεια μηχανικών μέσων (εργαλείων) αλλά με το χέρι. Οι τεχνικές διάπλεξης που μαρτυρούνται στη Nεολιθική εποχή είναι η ακτινωτή (ακτινωτό στημόνιασμα της βάσης των καλαθιών) και η ελικοειδής, κατά την οποία το καλάθι σχηματίζεται με την ελικοειδή περιστροφή μιας συνεστραμμένης πλεξούδας ινών.

Πληροφορίες για την πρώιμη άσκηση της καλαθοπλεκτικής παρέχουν τα αποτυπώματα ψαθών και καλαθιών σε βάσεις χονδροειδών αγγείων που βρίσκονταν στο εσωτερικό σπιτιών και σε ανοιχτούς χώρους νεολιθικών οικισμών.